‘Hoe oud je ook mag worden, je zult nooit exact weten waar je je op kan voorbereiden. Het gaat daarom niet zozeer over het vinden van concrete antwoorden, maar over het beginnen met nadenken.’
Dit stelde Pieter van Leengoed, één van de ouderen van het Ouderen- en Mantelzorgforum
van GENERO, aanwezig bij de eindbijeenkomst anticiperende besluitvorming (ACP). De bijeenkomst vond plaats naar aanleiding van het actieonderzoek ‘In gesprek over de dag van morgen’. In dit onderzoek zijn zowel professionals uit de 1e lijn (welzijn, wijkverpleegkundigen en huisartsen/POH’ers) als 2e lijn én naasten in gesprek gegaan met ouderen. Dat heeft geleid tot het hierbij gevoegde wensenboekje. De deelnemers ontvingen dit boekje vooraf samen met wat lekkere lunch benodigdheden gemaakt door stichting Fröbel.
Regievoering later, vraagt nu om aandacht
In het wensenboekje komen verschillende thema’s (zoals zingeving, relatie met naasten en behandeling en sterven) aan bod die ouderen uitnodigen tot het voeren van een gesprek met hun naasten en/of professionals. Het gaat hierbij om persoonlijke wensen. Een belangrijke boodschap in het wensenboekje: wil je later de regie voeren over je leven, dan vraagt dat nu de aandacht.
Het gebruik ervan
Het wensenboekje is primair bedoeld voor ouderen. Elly Bal-Anthonissen, tevens onderdeel van het Ouderen- en Mantelzorgforum en betrokken bij het project, stelde: ‘Zoals je als je jong bent nadenkt over toekomstvragen als wel of geen kinderen, kun je als oudere nadenken over toekomstvragen over wel of geen behandeling.’ Voor een oudere is het belangrijk een laagdrempelig gesprek te kunnen voeren met een open insteek. Zo kan een oudere het boekje bijvoorbeeld eerst zelf doornemen alvorens hij of zij het gesprek aangaat. Ook kan een oudere besluiten bepaalde vragen (nog) niet te willen beantwoorden. Het is belangrijk dat de omgeving, zowel naasten als professionals, een sfeer creëert waarbij de oudere de regie heeft. Zo wordt de drempel tot het aangaan van een gesprek lager.
De ervaringen
Tijdens de bijeenkomst werd duidelijk dat zorgprofessionals een belangrijke rol spelen in het leven van de ouderen. Zo vertelde Ava Maltha, werkzaam als wijkverpleegkundige bij Laurens: ‘soms ben ik de enige in het netwerk van een oudere waarmee het gesprek over wensen en behoeften gevoerd kan worden.’ Al waren de ouderen in eerste instantie wat terughoudend in het beginnen aan het wensenboekje, waren de reacties achteraf positief. De gesprekken die ontstonden werden door zowel de ouderen als hun naasten als prettig ervaren. Ouderen gaven aan blij te zijn dat een gesprek over soms zware thema’s een stuk toegankelijker werd.
Voer tijdig het gesprek
Naasten waren opgelucht nu ze wisten wat de precieze wensen zijn, zodat zij later beter in de geest van hun naaste kunnen handelen. Daarbij benadrukte Ingrid den Boer, werkzaam als huisarts, de meerwaarde van een tijdig gesprek: ‘Het is belangrijk hierover tijdig het gesprek te voeren, niet pas wanneer de laatste levensfase al is begonnen.’
Uiteindelijk zijn iemands wensen en voorkeuren niet statisch, zo was de gedeelde conclusie tijdens de bijeenkomst. Het erover spreken, nadenken en hopelijk ook vastleggen wil dus niet zeggen dat het gesprek hierna stopt. Het wensenboekje zien we vooral als een middel om een proces van bewustwording in gang te zetten.
Interesse?
Een digitale versie van het instrument kan worden gedownload op ww.gene-ro.com/acp. Fysieke exemplaren kunnen bij Hanna van Dijk worden aangevraagd (h.vandijk@samergo.nl).
Comments