Op 13 februari 2020 organiseert GENERO in samenwerking met de Academische Werkplaats Ouderenzorg Zeeland een lokale netwerkbijeenkomst in verpleeghuis Scheldehof in Vlissingen. Tijdens deze bijeenkomst willen we nadenken over hoe we wonen, welzijn en zorg in Zeeland toekomstbestendig kunnen houden. Door te dromen hoe we het idealiter voor ons zien, maar ook door te praten over oplossingsrichtingen waarmee we – gezamenlijk - aan de slag kunnen. Over het belang van verbinding met en voor ouderen in het Zeeuwse.
Zeeland: het meest vergrijzend in Nederland
Hoe staat de regio ervoor in de zorg(verlening) voor ouderen? Naast de landelijke ontwikkelingen om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen, zijn er in Zeeland specifieke ontwikkelingen op te merken. De provincie, bestaande uit 13 gemeenten, is volgens meerdere rapportages het meest vergrijzend in Nederland. In het onlangs door CZ gepubliceerde regiobeeld van Zeeland [1] valt te lezen dat “de zorg en ondersteuning voor ouderen, die relatief vaak afhankelijk zijn in vergelijking het gemiddelde in Nederland, onvoldoende beschikbaar is in Zeeland”. Vanwege een krappe arbeidsmarkt en het wegtrekken van jongeren zal het zorgaanbod naar verwachting in de toekomst ontoereikend zijn. De demografische ontwikkelingen, ontgroening en sterke vergrijzing, vooral in Zeeuws-Vlaanderen, leidt bovendien tot een grote verschuiving in de zorgvraag. Zo neemt de vraag naar huisartsenzorg de komende vijf jaren toe, terwijl het aantal huisartsen flink zal afnemen. Samenwerking is complex in het Zeeuwse, waarbij de spreiding van inwoners over de verschillende eilanden en de dunbevolktheid voor een uitdaging zorgen. In de komende jaren wordt eveneens een toename verwacht in de vraag naar dagbesteding, thuiszorg en medisch specialistische zorg onder de ouderenpopulatie. Kortom: de druk neemt toe op cliënten, mantelzorgers, professionals en bestuurders om zorg en ondersteuning voor ouderen toekomstbestendig vorm te geven.
Verbinding als oplossingsrichting
Om zorg en ondersteuning voor ouderen toekomstbestendig te organiseren, is ‘verbinding’ een veelgenoemde term. Verbinding tussen formele en informele zorg (mantelzorgers, vrijwilligers, verzorgenden en (wijk)verpleegkundigen) en tussen zorgaanbieders (het ziekenhuis, het verpleeghuis en de gemeente) en financierders (de zorgverzekeraar, het zorgkantoor en de gemeente). Ook is verbinding tussen domeinen van belang, tussen wonen, welzijn en zorg. Dat verbinding een oplossingsrichting is op meerdere lagen, wordt ook onderstreept door Pauline Meurs, hoogleraar Bestuur van de Gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Zij stelde medio 2019 tijdens de landelijke bijeenkomst van het project ‘Duurzame Medische Zorg voor Ouderen’ van Waardigheid en trots in de regio:[2] “Samenwerking werkt alleen bij permanente medezeggenschap. Bestuurders kunnen plannen maken, maar de uitvoering gebeurt elders. Het is daarom cruciaal om professionals, maar ook cliënten en mantelzorgers, te betrekken. Daar zit veel kennis die je kunt benutten om oplossingen te zoeken.”
Betrekken van ouderen
Het betrekken van ouderen is van uiterst belang en zien we ook steeds meer gebeuren. De vertegenwoordiging van ouderen, zoals door KBO-Zeeland, het Provinciaal Overleg en Samenwerkende Ouderenorganisaties in Zeeland (POSO) is hierin belangrijk. Daarnaast is Zeeland vertegenwoordigd binnen het Ouderen- en Mantelzorgforum van GENERO. Het forum met 15 ouderen fungeert als klankbord en denktank voor onze partners. We willen ouderen meer dan een stem geven en participatie verder vorm geven. Met andere woorden: samen beslissen en voorbij de excuustruus en – guus. In de netwerkbijeenkomst in Rotterdam blijken de gesprekken in gemêleerde groepjes (jong; oud, professional; vrijwilliger) uiterst waardevol en te zorgen voor verbinding.
13 februari: Lokale netwerkbijeenkomst Zeeland
Juist hierom organiseert GENERO in samenwerking met de Academische Werkplaats Ouderenzorg Zeeland een lokale netwerkbijeenkomst in Zeeland. Het thema is gericht op de Zeeuwse context en gaat over de toekomstbestendigheid van wonen, welzijn en zorg voor ouderen. (NB: Bewust in deze volgorde zoals ‘onze’ senioren Clemens Lambermont en Lenie de Leeuw stellen). We willen aan tafel om met elkaar te spreken over onze dromen en wensen over wonen, welzijn en zorg voor Zeeuwse ouderen in 2030. Tegelijkertijd willen we de realiteit niet helemaal uit het oog verliezen en deze ideeën te toetsen, bijvoorbeeld aan de wensen van ouderen zelf. We willen nadenken over oplossingsrichtingen, maar ook hoe we deze met elkaar op kunnen gaan pakken. Opgeven voor de bijeenkomst is mogelijk via deze link. Wij kijken uit naar uw komst: met onze hoofden in de wolken én onze voeten in de Zeeuwse klei op naar 2030.
Deze blog is geschreven door Lenie de Leeuw (lid van het Ouderen- en Mantelzorgforum van GENERO, Clemens Lambermont (lid van het Ouderen- en Mantelzorgforum van GENERO en Raad van Ouderen), Hanna van Dijk (coördinator van GENERO), Willemijn Looman (vervangend coördinator GENERO) en Oemar van der Woerd (promovendus Erasmus School of Health Policy & Management). De foto is gemaakt door Lenie de Leeuw (lid van het Ouderen- en Mantelzorgforum van GENERO).
[1] Gebaseerd op het onlangs gepubliceerde regiobeeld Zeeland van CZ en een regioscan in het kader van het landelijke project Duurzame Medische Zorg voor Ouderen van Waardigheid en trots in de regio, in samenwerking met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Erasmus School of Health Policy & Management